Categorie: Humans of SNV

Renée woont samen met haar partner Cesare en hun zoon Eliot in het Nieuwe Westen. De tuin is voor Renée een echte maak en denk plek geworden. Door haar PHD voor de Belgische Universiteit LUCA is er een nog meer directe connectie ontstaan tussen de tuin en haar werk. 

Met de Van Nelle Knoop heeft de gemeente het plan om 5000 nieuwe woningen te bouwen ten koste van het groene gebied. Renée schreef een voorstel voor haar PHD over wat er zou gebeuren als de Van Nelle Knoop ervoor zou zorgen dat alle bomen en planten op SNV verdwijnen. Denk bijvoorbeeld aan de hoogste boom op het complex, de Meta Sequoia, die op hun tuin staat en een levend fossiel wordt genoemd in wetenschappelijke kring. 

Renée was in shock toen twee weken nadat haar voorstel was geaccepteerd de aankondiging van de gemeente kwam dat de tuin het veld moest gaan ruimen voor een kunstgras voetbalveld. Alle professoren waren direct laaiend enthousiast over haar onderzoek. Door het bestuderen van de flora en fauna van de tuin verbindt ze zich met mensen uit de geschiedenis. Wetenschapper Philipp von Siebold nam in de negentiende eeuw planten mee uit Japan die zij nu terugvindt in haar tuin. ‘Ik maak nu deel uit van die geschiedenis door de planten en bloemen uit mijn tuin te indexeren. Hoe gewoon ook, iedere plant heeft ooit een naam gekregen. Achter elke plant zit altijd een hele geschiedenis. Een geschiedenis die niet mag verdwijnen.’

Net als haar partner Cesare geeft Renee ook les op de Rotterdamse kunstacademie Willem de Kooning. Studenten van de docentenopleiding krijgen zelfs soms een les in de tuin om ze anders te laten nadenken over hoe kinderen van jongs af aan kunnen leren over de natuur. Ze is immers niet de eerste en enige kunstenaar met een tuin. Frida Kahlo, Monet, of Derek Jarman, allen hadden een tuin en haalde inspiratie uit de natuur. ‘Wij willen vooral dat de tuin een educatieve functie krijgt, zodat kennis wordt doorgeven.‘

Foto: © Mark Engelen

Bonnie is al 28 jaar danseres bij Scapino Ballet Rotterdam en bevriend met volkstuinder Ruud. Als ze buiten willen zijn, gaan ze het Vroesenpark  in of gaan ze naar de tuin van hun vriend op SNV. “ Ik houdt van de kronkelige paadjes, mooie hoge bomen, ze zijn allemaal een beetje anders, lekker eigenwijs. Echt Rotterdams!” Het lijkt net, of het is gebouwd zoals de natuur het wilde, vult haar dochter Luca (12) aan. “De natuur heeft het gemaakt, de oude bomen hebben bepaald hoe paadjes en de tuinen erom heen moesten zijn.”

Luca vertelt dat ze heel vaak op het park is geweest en dat ze heel makkelijk vrienden maakt. Ze vindt het een plek waar niet alleen volwassenen het fijn hebben, maar ook de kinderen. “Als ze die tuinen wegnemen, pakken ze iets heel belangrijks van die kinderen af.” Luca ging wel eens spelen op een plek waar een waterpomp is, waar ze vaak kinderen heeft ontmoet. 

De tuin is voor hun vriend Ruud het beste wat hem is overkomen. Zijn tuin kwam als een verrassing en zorgde bij hem voor een totale transformatie. Ze zien hem hier op de tuin op een heel andere manier dan thuis of op het werk. Hier is hij altijd buiten en aan het verbouwen, en de eenzaamheid die hij soms graag heeft, kan hij hier krijgen.

Bonnie doet een oproep: “Gemeente Rotterdam, denk er nog eens goed over na, dit mag echt niet weg. Wat hier al zolang en zo mooi is opgebouwd is heel belangrijk voor heel veel mensen. Niet alleen voor de tuinders, ook voor bezoekers. Dit is te mooi om te verplaatsen en het duurt weer heel lang om zoiets weer voor elkaar te krijgen!”

Foto: © Mark Engelen

Metty werd 90 jaar geleden geboren in Rotterdam. Ze woont in een flat in de wijk Het Lage Land. Als het mooi weer is, gaat ze naar buiten om andere mensen te zien, want thuis ziet ze alleen het verkeer. Als het heel mooi weer is gaat ze naar de tuin. ‘s Zomers woont ze in haar tuinhuisje op SNV. Met mooi weer zit ze ’s avonds buiten en geniet van de vogelgeluiden. De tuin is heel belangrijk. Ze heeft gezellig contact met haar buren. Zoon Leo komt geregeld op bezoek, maar moet dan ook helpen. Metty kan niet bukken en zit op haar knieën om onkruid weg te doen. En als iemand haar roept, drukt ze zich aan een emmer omhoog en verschijnt ze ineens boven de heg.

Metty kreeg haar tuin in 2004. Voorheen had ze een tuin bij een andere tuinvereniging, maar de mensen waren niet vriendelijk, dus die tuin heeft ze na een jaar weer opgezegd. Toen haar man nog leefde, genoot hij het meest van de vijver waar wel 20 vissen in zwommen; hij kon er uren naar staren. Haar man zat bij de luchtmacht en toen ze naar Uden verhuisden, kregen ze een nieuwbouwhuis met een tuin op een stuk land waar eerst een boerderij had gestaan. Als ze dan in de tuin bezig was, kwam de boer langs met adviezen over het verbouwen van groente. “Hij zei: ‘stadsmeissie, je moet dit zo en zo doen’. Hij vertelde hoe en wanneer je de andijvie dicht moest binden, zodat het binnenste lekker zacht en geel bleef. Hij leerde me spitten en bonen in de grond doen; zo diep dat de bonen de kerkklokken nog net konden horen luiden.”

Ze verbouwt nog steeds groenten en als ze te veel heeft, deelt ze het uit aan buren. Metty is heel tevreden over de vereniging; er worden veel dingen georganiseerd voor de kinderen en dat is belangrijk. Ook vierde ze haar verjaardag altijd in de tuin en dan kwam de hele familie gezellig langs. “De tuin mag niet veranderen, het moet zo blijven. Alleen thuis zitten, betekent dat ik hier gek word. En ze mogen gezinnen met kindertjes, die hun spaargeld in een mooi huisje hebben gestoken, niet wegsturen.”

Foto: © Mark Engelen

Kees Vrijdag heeft het afgelopen jaar tijdens Corona vergaderd in een tuin op SNV. Hij was er nooit eerder en kende het niet. Hij verbaasde zich over de mooi aangelegde en goed verzorgde tuinen middenin de stad. Ook wist hij niet dat het complex een openbaar park is en pleit er dan ook voor om dat meer te benadrukken en die functie verder uit te bouwen. Dat past goed in de plannen van Rotterdam, vergroening van de stad. 

In het verleden was Kees secretaris van de Rotterdamse Kamer van Koophandel. Met zijn expertise om een verbindende rol te spelen tussen overheid en bedrijfsleven zet hij zich nog steeds in als bestuurder of adviseur. Zo zet hij zich in voor bijvoorbeeld Stichting Vlaggenparade, Club 25, Het Gezelschap en Stichting Aan den Slag. Bij de laatste stichting is hij medeorganisator van de jaarlijkse Opbouwdag op 18 mei. 

Hij is groot voorstander van verdere verdichting van de binnenstad. In allerlei onderzoeken en basisplannen is te lezen dat de binnenstad een groot aandeel van zijn bevolking mist. Nu heeft de binnenstad 35.000 inwoners, maar dat zal in 2040 60.000 inwoners moeten zijn. De verdichting van de stad moet echter wel samengaan met vergroening. In een compact stad hoeft bebouwing namelijk niet ten koste te gaan van openbare ruimte, het biedt juist een basis voor hoogwaardige openbare ruimtes en effectief groen. 

Het is daarom ook zo belangrijk dat aan de randen van de binnenstad groene gebieden zijn die daarbij helpen, groene longen. Meer bewoners betekent meer groen, op welke manier dan ook. Zo zie je dat in nieuwbouwplannen de groenideeën al worden meegenomen: dakterrassen, dak- en binnentuinen. Maar ook volkstuinen leveren een bijdrage aan het voldoen aan groenbehoefte. In interviews op de SNV website SNV leest hij dat bewoners uit verdichte stadswijken behoefte hebben aan groen en dat vinden bij SNV. 

Verdichting strategieën en vergroening strategieën moeten samen gaan. Het koesteren van volkstuinen vlakbij de binnenstad is daarbij noodzakelijk. 

Foto: © Mark Engelen

Anton is de eigenaar van Knetter Kleding op de Nieuwe Binnenweg en woont op het Weena in een appartement met een balkon. Op een vrije dag of na zijn werk komt hij graag naar de tuin van zijn vrienden op SNV. De verwondering blijft bijzonder, dat je midden in de stad meteen in de natuur zit. Heel anders dan in een stadspark op een bankje zitten. “Zelfs nu in de winter kom je aanfietsen en heb je het gevoel dat je middenin de natuur bent. Ik heb wel eens nagedacht over een tuin, maar dat betekent extra bezit en extra werk.”

Al 5 jaar lang zorgt Anton tijdens vakanties voor de planten en gebruikt de tuin als rustpunt. Hij vindt het heerlijk om er een boek te lezen. Veel van zijn klanten hebben ook een plek als dit midden in de stad. Zeker nu met Corona vertellen klanten in de winkel hoe geweldig het is om een tuin te hebben; de lockdown wordt als minder heftig ervaren. Zelf heeft hij de tuin achter de winkel in orde gemaakt omdat ze ook behoefte hebben aan buitenlucht.

Anton begrijpt niet dat de Gemeente Rotterdam overweegt deze tuinen op te offeren voor voetbalvelden. Er zijn genoeg plekken in de directe omgeving, misschien moeten spelers iets verder fietsen maar dat is alleen maar gezond. Er zijn ook clubs die hun velden niet de hele week gebruiken, laten ze samen van dezelfde velden gebruikmaken. Die samenwerking kan volgens hem ook de diversiteit bevorderen.

Sinds zijn vrienden de tuin hier hebben, komt hij nooit meer in de tuin bij hun huis. Hier is het zoveel prettiger en rustiger. Het is onbegrijpelijk dat er in de politiek geen goed besef is van wat een volkstuin betekent voor moderne mensen, wat een verrijking het is voor hun levens. “Waarom moet je eerst iets vernietigen voor veel geld, om vervolgens voor veel geld iets nieuws voor elkaar te krijgen, waar veel mensen bovendien niet op zitten te wachten en heel ongelukkig van worden. Je zou haast een politieke partij beginnen, maar dat slokt weer al je tijd op.”

Foto: © Mark Engelen

Hans en Jeroen hebben elkaar online leren kennen en een van de eerste foto’s die Hans liet zien was van de tuin. Jeroen: “Het is niet echt een versiermiddel, een foto van een moestuin! Tijdens een date heeft Hans mij meegenomen naar de tuin. Nooit gedacht dat ik 9 jaar later zo verknocht zou zijn aan de tuin.” 

Samen met poes ZsaZsa bewonen ze een appartement zonder balkon in het centrum. Hans is vanuit de Gezondheidsraad gedetacheerd bij het RIVM voor het nationale vaccinatieprogramma. Jeroen is grafisch vormgever en houdt zich bezig met Zen boeddhisme. “Zomers mediteren we vaak met onze wekelijkse groep op de tuin. Het is eigenlijk een klein tempeltje in het groen.” 

Via zijn zus kreeg Hans in 2002 de tuin aangeboden. De nette tuin die hij wilde, hebben ze laten varen, het is steeds wilder geworden. “We noemen het tegenwoordig een ecologische tuin. De laatste twintig jaar heb ik het complex ecologischer zien worden. Die esdoorn daar, dat is een soort verticale wereld waar veel vogels in wonen. Meer laten gaan, meer aan het toeval overlaten, kijken en meebewegen hoe de natuur het zelf oplost. We hebben geen strakke tuin, wél hebben we diertjes.” 

Slapen op SNV noemen ze een hoogtepunt: de stilte, deur open, het geluid van uilen. “We hebben bijzondere vogels hier: ijsvogels en de groene specht. Dat zegt iets over de kwaliteit van het gebied. Een ara die soms uit de dierentuin ontsnapt, een ibis, de neushoornvogel of zo’n grote Amazone vlinder die ineens voorbij fladdert.”

De natuur, de mensen en het ongeregelde maakt dat ze zich hier 100% thuisvoelen. “Hier tref je mensen die je normaal niet tegenkomt, 20 nationaliteiten van alle lagen gaan hier zij aan zij. Dat worstelen met plantjes is voor iedereen precies hetzelfde. De status valt hier gewoon weg. Er zijn complexen met veel pesticiden en regels, waar niets mag. Door al die verschillende bloedgroepen komen we er gewoon niet uit om allemaal regeltjes te handhaven. Het is een smeltkroes.”

Foto: © Mark Engelen

Alma en Henk zijn bevriend met SNV-tuinders Eefje en Lou. Ze wonen in Barendrecht en hebben zelf ook een mooie tuin. “Als je niet zou weten hoe oud het complex is, zou je dat kunnen zien aan al die prachtige, oude bomen”, zegt Alma.

Alma vindt dat families, die op een bovenhuis zonder buitenruimte wonen, dit echt nodig  hebben. “Hoe bedenk je het dit weg te doen!” Ze vindt dat kinderen tuinen als deze ook nodig hebben om ze te laten zien waar het eten vandaan komt, om te weten dat tomaten aan een struik groeien, kersen aan een boom  en dat bieten en aardappels onder de grond groeien. Vroeger hadden Alma en Henk, net zoals veel kinderen een schooltuintje. Je mocht dan je naam in sterrenkers zaaien en dan was het heel spannend of dat ook inderdaad lukte en je je naam kon lezen.

Alma denkt dat we als SNV meer moeten doen dan het complex openstellen; ze denkt aan programma’s aanbieden aan volwassenen en jeugd. “Je kan jongeren, kinderen hierheen halen en uitleggen hoe alles groeit en ze laten meewerken in de tuin. In het clubhuis kan je heel wat kinderen kwijt, dus je zou samen met scholen plannen kunnen maken. Misschien zijn er tuinders die een educatief programma kunnen opstellen en uitvoeren.”

Henk zegt tenslotte: “De gemeente moet dit complex als voorbeeld zien om aan te tonen hoe je kan vergroenen.”

Nu te zien!

Via haar bovenburen kwam ze op SNV. Adrianne en haar man Will ontdekten een wereld die ze in Australië, het land waar ze beiden opgroeiden, helemaal niet kende; de volkstuin. Ze waren direct verliefd.

Adrianne is architect en heeft een drukke baan. De tuin staat voor haar dan ook voor stressreductie. Het is heel belangrijk voor haar om uit je gedachten te komen, een soort meditatie. Soms als ze bezig is in de tuin, stopt ze niet en gaat door tot na het donker. Haar familie weet dat, ze lacht. “De kinderen zijn gewend om niet op tijd te eten.” De tuin zorgde ervoor dat ze het huis kon ontvluchten, en tijd had voor zichzelf. De kinderen kunnen zichzelf er goed vermaken, zelfstandig spelen, rond fietsen, vrienden maken en logeerpartijtjes.

Ze herinnert zich de eerste nacht die ze op de tuin doorbrachten, op luchtbedden die lek waren. Er kwam water binnen door gebrek aan dakgoten, het stormde, maar het was een fantastische nacht, met bliksem en donder. ‘De kinderen vonden het geweldig spannend, die zijn vanaf toen verliefd geworden op die rauwe en onverwachte natuur. “Mijn dochter bestempelt zich door de tuin, nu als natuurmens”.

Adrianne maakt graag gebruik van de gemeenschap op de tuin en heeft er interessante mensen leren kennen die geen architect, muzikant of van school zijn. Het is een brede sociale kring geworden die belangrijk voor haar is. “Toen ik zonder familie en vrienden naar Nederland kwam op mijn dertigste, miste ik hen.” Het is belangrijk om dit soort plekken, waar je gratis of met weinig middelen makkelijk in contact kan komen met anderen, te behouden.

Foto: © Mark Engelen

Raadsleden en wethouders ontvangen wekelijks een andere human per ansichtkaart en samen met de raamposters zijn we goed zichtbaar in de stad deze weken. 

• 

• 

• 

• 

•