Categorie: Humans of SNV

“Wij zaten samen nog in de buik van mama toen zij en papa deze tuin kochten. Ze woonden op een bovenwoning en wilden ons toch een buitenleven kunnen geven.” De tweeling Sara en Anna van 13 jaar is opgegroeid op SNV. Wonend in een bovenwoning in Rotterdam West kwamen ze als pasgeboren baby al op de tuin. Met twee babybedjes in het tuinhuisje kon het gezin er even uit zijn terwijl het toch alle voorzieningen binnen handbereik had. Met ieder jaar dat ze ouder werden, werd het tuincomplex een stukje groter voor ze. “De eerste jaren stond er nog een doolhofje van struikjes in onze tuin van de vorige eigenaar, daar kropen we dan doorheen. Hoe ouder we werden, hoe kleiner dat doolhofje leek en hoe meer we ons bewogen over het hele SNV terrein.” Het feit dat iedereen elkaar kent, maakt dat SNV soms aanvoelt als een dorp volgens de tweeling. Je let op elkaar en elkaars kinderen, helpt elkaar met tuinieren maar ook met andere zaken sta je voor elkaar klaar.

Ze leerden er lopen en fietsen en ieder kinderfeestje werd op SNV gevierd, met speurtochten over het hele terrein. In de lente en zomer slaapt het gezin ieder weekend op de tuin. Praktisch iedere dag gaan ze vanuit school direct naar de tuin, het is net zozeer hun thuis als de woning in West. Sara: “We hebben ons echt ontwikkeld hier. We hebben veel geleerd over de natuur, maar juist ook over omgaan met mensen van alle leeftijden en achtergronden. Het is daarom ook zo verdrietig en zonde als de tuin verdwijnt voor al die kleine kinderen die op SNV in alle rust kunnen opgroeien.”

Ze wonen, tot de oplevering van een nieuw huis, in een tijdelijk huurwoning met achtertuin. “Onze ouders beloofden ons lang geleden dat als we ooit een achtertuin kregen, we een konijn mochten. Daar hebben we ze aan herinnerd.” Het meest bijzondere aan SNV vinden ze de rust. Anna: “Als je het hek doorkomt dan is het gelijk rustig en ben je middenin de natuur, alsof de drukte van Rotterdam niet bestaat. Rondom ons woonhuis is het nooit stil. Deze zomer bleven we voor het eerst alleen met vriendinnen logeren in een tentje in de tuin. Dat was spannend maar ook heel vertrouwd, want iedereen kent iedereen.”

Foto: © Mark Engelen

Begin december 2020 hebben Ilker, zijn vrouw en hun twee dochters een tuin op SNV weten te bemachtigen. “Toen Corona kwam, misten we het buitenleven. De parken in Rotterdam werden in de zomer steeds drukker en omdat mijn ouders naast ons wonen, zijn we extra voorzichtig”.

Ilker werkt als beleidsadviseur bij een gemeente en zit daarom nu dagen achter zijn computer, van ‘s ochtends tot ‘s avonds laat. Om de dag start hij zijn ochtend, voordat het werk begint, met een kop koffie op de tuin. Om even tot rust komen, buiten te zijn, na te denken en even een praatje te maken met het bestuur of andere tuinders. “Als je door het hek gaat, laat je alles even los. Wat me echt opvalt is dat de mensen die binnenkomen er anders uitzien en een andere blik op hun gezicht hebben dan de mensen die weggaan”.

Al is Ilker nog maar net lid bij SNV, het voelt voor hem nu al als een familie. Hulp en adviezen komen van alle kanten. Toen zijn schoonmoeder een aantal weken haar verjaardag vierde in de tuin, hielp mede tuinder John hen met het repareren van de kapotte kachel. Zo werd het toch nog een gezellig en warm feest. “Ik ben nul procent technisch en kan niet bouwen of een schroef ergens indraaien. Dat leer ik nu heel snel, door gewoon te doen. Wat ik nog graag wil leren is hoe ik moet tuinieren, daar heb ik nog niet zoveel verstand van. Mijn buren Nico en Kees hebben daar veel ervaring in, en helpen me graag.`

Niet alleen Ilker, maar ook zijn dochters vinden het geweldig op de tuin en leren een hoop. “Gisteren waren we op de tuin, het regende heel hard. Gehuld in een regenpak hielpen de meiden me met klussen. Ze stoppen hier met het kijken naar de tablet en tv en zijn lekker buiten. Dan maakt het ze echt niet meer uit dat het regent!”.

Foto: © Mark Engelen

“SNV nivelleert en vormt een samenleving die ondanks alle verschillen perfect functioneert.”

Acht jaar lang had Margit met haar gezin een tuin op SNV. Toen ze een huis kochten aan de Essenburgsingel met een diepe tuin, werd een volkstuin te veel en verlieten ze SNV. Althans, ze verkochten hun tuin, want SNV hebben ze nooit verlaten. Margit komt regelmatig naar SNV om langs te gaan bij vrienden voor een kop koffie en om een beetje te rommelen in de tuin. Ook haar twee tieners bezoeken op SNV nog regelmatig vrienden. “Een tuin bij je huis is toch anders. We wonen prachtig en hebben een 20 meter diepe achtertuin. En toch vragen mijn kinderen nog geregeld: zullen we weer een tuin op SNV nemen? Dat ’s avonds hier komen na het werk en dan samen eten op de tuin missen we wel. Op SNV heb je het gevoel dat je even in een andere wereld bent.”

Wat SNV volgens Margit zo bijzonder maakt, is dat het zo dicht bij een stadswijk ligt. Tijdens Corona liepen zij en haar man geregeld rondjes over verschillende volkstuincomplexen en merkten ze dat het vaak terreinen achteraf zijn waar je niet toevallig langskomt. SNV maakt echt onderdeel uit van de woonwijk en is op die manier heel toegankelijk voor buurtbewoners die het als park gebruiken voor een ommetje of tijdens de zomermaanden hier verkoeling kunnen vinden door de vele beschutte plekjes. En er ook welkom zijn, ze worden niet vreemd aangekeken.

Wat ze ook zo uniek vindt aan SNV is de menging van mensen met allerlei achtergronden. Andere volkstuinvereniging zijn soms vrij elitair of juist heel volks of kennen helemaal geen moestuinen meer. `Op SNV heb je alles; van oude Rotterdammers die de tuin al generaties in bezit hebben tot nieuwe Rotterdammers die vanuit alle windstreken komen en van alle leeftijden en achtergronden zijn. Je ontmoet hier mensen die je normaal gesproken nooit tegenkomt en omdat je allemaal met hetzelfde bezig bent, maak je makkelijk contact. Zo groet iedereen elkaar hier ook, of je elkaar kent of niet. Zo is je sociale status ook totaal niet relevant binnen de tuin. Iedereen loopt op oude schoenen en is in de tuin bezig. Net als in een zwembad ben je gestript van kleding die je sociale status verraadt. SNV nivelleert en vormt een samenleving die ondanks alle verschillen perfect functioneert.”

Foto: © Mark Engelen

Humans of SNV – Als ik de tuin opkom zijn Irma en Jörn drie verkleumde bijen aan het redden, ze liggen onder een glas met een klompje honing op de kachel en zijn net aan het bij-komen. ‘Net als iedere boom, is iedere bij er een.’ Sinds een paar jaar hebben ze een bijenkast, waar inmiddels twee volkeren zijn uitgezwermd en één wild volk, van de zomer, spontaan de lege bijenvilla weer is ingevlogen. Een deel van de honing gebruiken ze zelf en de rest is voor de bijen.

Irma en Jörn, oorspronkelijk uit Duitsland, zijn beide architect. Irma heeft zich een paar jaar geleden omgeschoold tot landschapsarchitect nadat ze in de crisis haar werk verloor. De tuin heeft een belangrijke rol gespeeld in deze keuze. ‘Ken je het verhaal van de tijger en de beer, van Janosz, op zoek naar Panama?’ vraagt Jörn. ‘Die blijven maar reizen en reizen op zoek naar een mooie plek. Op gegeven moment komen ze ergens, waar het zo verschrikkelijk mooi is, dat ze denken dit moet wel Panama zijn. Tot ze doorkrijgen dat ze weer thuis zijn.’ Zo reisden Irma en Jörn ooit stad en land af, op zoek naar een vakantiehuisje, tot ze van een Duitse collega hoorden over SNV. Veel dichterbij en goedkoper dan gedacht, lag hun eigen paradijs om de hoek.

Als de tuin verdwijnt wil Irma alles meenemen, met iedereen erbij. In feite zouden ze hun woonhuis eerder kunnen opgeven dan de tuin. ‘Die tuinen hebben een verleden, met een karakter, dat kun je niet zo snel weer terugvinden. Het is een eigen identiteit. Heel veel van die tuinen hier op het complex hebben dat, je leest het echt af, dat het hier al zolang bestaat.’

Foto: © Mark Engelen

‘SNV vormt de longen van West, die kun je niet wegnemen, zonder kan je niet leven.’

De Roemeense Vlad en Russische Irina kwamen ooit naar Nederland voor studie en wonen sinds een paar maanden in het Nieuwe Westen, waar dochter Sophie werdgeboren. Beide zijn grafisch ontwerper, Vlad heeft zijn eigen studio en Irina geeft les aan de Willem de Kooning Academie en het Piet Zwart Instituut.
 
Ze vinden het heerlijk in het Nieuwe Westen, waar ze een totaal andere kijk hebben gekregen op de Nederlandse samenleving. Er is meer diversiteit dan in hun vorige woonplaats Breda en mensen groeten elkaar op straat. Kennissen gaven hen ooit de raad om vooral niet in Rotterdam te gaan wonen. De gevaarlijke arbeidersstad waar geschoten wordt. Dat bleek mee te vallen. Ze houden van de dynamiek van Rotterdam: “Het leven hier is realistisch, je ziet ook armoede op straat, dat bestaat en moet je niet vergeten.”
  
In hun geboortelanden is veel natuur, daar groei je mee op. Irina: “Als je in Moskou woont, heb je een datsja (huisje op platteland) of je kent iemand die dat heeft. Hier in de betonnen stad is veel gras, maar dat is geen natuur. Dat stimuleert geen biodiversiteit; er is geen andere geur, kleur, luchtvochtigheid. Toen we bij vrienden kwamen op SNV dachten we: wat een paradijs! Onze vrienden gaven me tijdens mijn burn-out een sleutel van hun tuin, waar ik dagenlang aan het tuinieren was. Zodra we op SNV waren, planten zagen groeien en de grond voelden, werden we weer mens. In 2017 konden wij ook een paradijsje op SNV kopen en hebben we een woonhuis gezocht dat dichtbij de tuin ligt.”  

Vrienden met kinderen en collega’s komen er op bezoek en Irina geeft er tutorials voor haar studenten. “Al deze kennis die je opdoet. Niet alleen denken, het is ook voelen met je lichaam, er zijn, absorberen, wachten, waarnemen. Als SNV verdwijnt, zou dat ook een verlies voor de stad zijn. Het zijn de longen, zonder kun je niet leven. Alles is van beton, alleen parken zijn van gras, maar dat is geen natuur. Ik weiger te geloven dat de gemeente de waarde hiervan niet begrijpt.” 

Foto: © Mark Engelen

‘We hebben op SNV geleerd durf te hebben, gewoon doen!’

Musa woont samen met zijn vrouw en drie zonen in Rotterdam Noord. Toen hij bij kennissen op bezoek kwam op SNV, was zijn vrouw verkocht en wilde ze direct een tuin. Musa nam het niet zo serieus, hij had geen tijd en wilde helemaal geen tuin. ‘Ga maar zelf zoeken’, zei hij tegen zijn vrouw Kevser, die zich direct inschreef en ging rondkijken. Niet veel later zette Kevser een handtekening onder een contract en zo kregen zij een stuk gras in hun bezit. Musa moet er nog om lachen: ‘Ik wilde helemaal geen huis bouwen, ik had geen idee hoe dat moest!’
 
Zonder enige kennis begon hij en al doende leerde hij. Trots vertelt Musa dat hij vrijwel alles zelf deed: isoleren, dubbele ramen plaatsen, terras aanleggen. Dat heeft hij geleerd op de tuin: durf hebben. Het gezin woont in een klein bovenhuis waar het in de zomer ontzettend warm is. Op SNV is ruimte, je kunt er heerlijk slapen en studeren, Musa heeft een bijenkast en ze kweken groenten. In de zomer komt hij na zijn werk bijna iedere dag op de tuin. Grasmaaien, met de buren praten, mensen helpen, nieuwe kennissen opdoen; het sociale leven is belangrijk voor hem. Vrienden en familie komen graag langs, het is er als een klein dorp. Zo vierden ze er met 50 gasten Ramadan op de tuin, waarbij de tuin was rijkelijk was versierd met lampjes en kaarsjes.  

Toen ze het sloop nieuws van de tuin kregen, hebben ze van verdriet nachten niet geslapen. “Dit groene plekje moet blijven, het is belangrijk voor Rotterdam. De tuin is al zo oud, die grote oude bomen kun je niet zomaar wegzagen.” Het wordt stil. Hij veert op: “Als we mogen blijven, moeten we feest vieren! Met elkaar.”

Foto: © Mark Engelen